Waterboxx en Transfer in NRC Handelsblad
Waterboxx helpt bomen door de eerste moeilijke periode heen
De Groasis Waterboxx is door de drie miljoen lezers van het Amerikaanse blad Popular Science Magazine uitgeroepen tot ‘Innovation of the Year 2010’ en versloeg daarmee onder meer de IPad en de Porsche 918 Spyder. De vinding van de Nederlandse bollenkweker Pieter Hoff, schept een microklimaat waarin jonge boompjes zelfs in een woestijnklimaat kunnen overleven.
Bollen kweken doet Pieter Hoff al niet meer sinds 2003 toen hij besloot om zich volledig te gaan wijden aan zijn ambitie om dauw te oogsten. Hoff: ‘Als je ’s morgens door een veld met lelies loopt, dan kun je aardig nat worden van de dauw. Toen ik een keer van Rome naar Napels reed langs de kale, geërodeerde bergen van Caserta, viel het kwartje ineens. Zou je, zo bedacht ik me, die kale hellingen niet kunnen bebossen door dauw op te vangen en verspreid over de dag toe te dienen aan jonge boompjes?’
Die ‘brainwave’ leidde tot leidde tot een ontwikkelingstraject dat uiteindelijk zeven jaar zou duren en zeven miljoen euro zou kosten. Ondanks externe financiers, waaronder Eduard van Zanen van Bugaboo, moest Hoff op een gegeven moment zelfs zijn huis verkopen om de kosten voor het aanvragen en onderhouden van zijn octrooien te betalen. Het resultaat van al die inspanningen oogt verpletterend eenvoudig (zie kader).
De Waterboxx kan volgens Pieter Hoff een belangrijke bijdrage leveren aan herbebossing en daarmee aan het tegengaan van erosie en verwoestijning. Ook de overmatige uitstoot van CO2 kan dankzij herbebossen worden opgevangen. Hoff: ‘Als je weet dat we de laatste paar eeuwen vijf miljoen vierkante kilometer bos hebben gekapt, moet het toch mogelijk zijn om de helft weer te bebossen.’
Afgelopen zomer is de Waterboxx in twaalf droge tot zeer droge gebieden in Spanje getest, bij elkaar zo’n 6 hectare. Volgens Sven Kallen van Transfer Latin Business Consultancy, die de proeven begeleidde, hebben vrijwel alle jonge boompjes de zomer overleefd. In februari 2011 gaat een EU-project van start waarin, samen met provinciale en gemeentelijke overheden 60 hectare bomen worden beplant. Omdat de boompjes twee aan twee worden geplant zijn daar 30.000 Waterboxxen voor nodig.
In Californie is de Waterboxx ingezet voor restauratie van een natuurgebied. Frazier Haney is manager van het Whitewater Preserve, een bergachtig woestijngebied ten oosten van Los Angeles. In juli zijn daar 20 Waterboxxen geplaatst met zaden – geen plantjes dus – van struiken die oorspronkelijk in het gebied voorkomen, zoals mesquite en sugar bush. Daarvan is 80 procent binnen enkele maanden uitgegroeid tot een levensvatbare struik. Helaas is een deel van de Waterboxxen vernield door een beer op zoek naar water. Dat heeft de enthousiaste Haney er niet van weerhouden om in oktober nog eens 200 Waterboxxen te plaatsen.
Naast restauratie van bos en natuur leent de Waterboxx zich ook voor landbouw in droge gebieden. Zo vormt hij een essentieel onderdeel van een project in Kenia dat een dezer dagen van start gaat, waarbij bomenteelt wordt gecombineerd met het houden van bijen en van geiten. De bomen leveren peulen en bladeren voor de geiten, honing voor de bijen en houtskool en bouwhout voor de mensen. Volgens Isaac Kigatiira, hoogleraar aan de Universiteit van Nazarene, die het project begeleidt, leent deze vorm van agroforestry zich uitstekend voor de droge gebieden van Kenia en elders in Afrika.
| Kader: De Waterboxx bestaat uit een ronde bak met een doorsnede van 50 en een hoogte van 25 centimeter. In het midden zit een achtvormig gat waarin twee plantjes groeien. Het deksel van de bak bestaat uit ribbels, die voorzien zijn van microscopisch kleine puntjes. Dankzij dit Lotuseffect stromen condensdruppels naar de gootjes tussen de ribbels. Condens- en regenwater worden via twee pijpjes afgevoerd naar het reservoir. Vanuit het reservoir loopt er een draadje de bodem in waarlangs het water uit het reservoir wordt afgevoerd met een snelheid van circa 50 milliliter per dag. Afhankelijk van de bodemsoort is dat voldoende om de capillaire ruimte tussen de bodemdeeltjes met water te vullen tot een diepte van anderhalf tot twee meter. Overtollig water, bijvoorbeeld na een stortbui, wordt afgevoerd zodat het plantje niet verzuipt. Metingen laten zien dat de bodem onder de bak overdag koeler en ’s nachts warmer is dan de buitenlucht. Ook de temperatuur in het plantgat is gelijkmatiger dan die in de buitenlucht. Bovendien beschermt de bak het jonge plantje tegen wind en zon en is daarmee, volgens Popular Science Magazine, verreweg de beste manier ‘to hug a tree’. |
Een ander vraagteken is de prijs van de Waterboxx. Met tien dollar is die aan de hoge kant, vindt Frans Bongers, hoogleraar Bosecologie en –beheer in Wageningen. Zeker voor kleine boeren die blij zijn als ze een dollar per dag verdienen. Volgens Pieter Hoff kan de Waterboxx wel tien keer opnieuw worden gebruikt, zodat de werkelijke kosten maar een dollar per jaar bedragen. Via slimme vormen van microfinanciering zou dat ook voor kleine boeren in ontwikkelingslanden op te brengen moeten zijn. Overigens moet nog blijken of de Waterboxx het in de praktijk ook tien jaar uithoudt.
Ondanks die kanttekeningen zijn experts positief over de Waterboxx. Volgens Roest van Alterra is het een buitengewoon effectieve manier om jonge boompjes en planten van water te voorzien, omdat er anders dan bij andere vormen van irrigatie vrijwel geen verdamping optreedt. Roest ziet goede mogelijkheden om de Waterboxx in te zetten in de landbouw. ‘Alles wat je doet om water voor langere tijd beschikbaar te hebben voor de plant is positief’, zegt hij.
Klik hier voor de versie zoals die in het NRC Handelsblad is verschenen.
Wilt u meer weten over de Groasis Waterboxx, neem dan contact met ons op.
Voor diverse videos kunt u terecht op het Groasis Youtube kanaal.
